Syrena is een Pools automerk dat tussen 1957 en 1984 werd geproduceerd.

Het model werd voor het eerst tentoongesteld op de Poznań International Fair in 1955. De productie van de wagen was tot 1972 in handen van FSO in Warschau en van 1971 tot 1984 in handen van FSM in Bielsko-Biała. 177.234 exemplaren werden gemaakt door FSO en 344.077 door FSM.

Naast de productie van de vijfpersoons middenklasser FSO Warszawa begon men bij FSO ook met de ontwikkeling van een kleinere auto. Tussen de jaren 1952 en 1954 werkte de ingenieur Karol Pionnier aan een auto van 4 meter, die zou worden aangedreven door een twee-cilindermotor S 15 van BKPMot in Bielsko-Biała. Gebruik werd gemaakt van diverse Warszawa-onderdelen, zoals de achterste bladveer die nu als voorste dwarsgeplaatste bladveer diende.

In 1955 werden in Poznań de prototypen Syrena 100 en 107 voorgesteld. In serieproductie ging ten slotte in 1957 de Syrena 101, waarbij de beoogde jaarproductie bij 100.000 eenheden lag. Het begon bescheidener: in 1957 ontstonden 200 en in 1958 300 stuks. Uit deze tijd stamden ook de prototypen Syrena Mikrobus en Syrena Sportcoupé. De laatste, voorgesteld op de Autosalon in Brussel, baarde veel opzien. Tot een productie kwam het echter niet.

Parallel aan de licht gewijzigde Syrena 102 met tweecilindermotor werd vanaf 1962/1963 ook de Syrena 102 S met een 991 cc Wartburg driecilindermotor uitgerust. Daarmee waren 34 kW bij 4300 tpm mogelijk. Wederom uit Bielsko-Biała stamde de eerste eigen Syrena-driecilindermotor (744 cc, 20 kW bij 3800 tpm), waarmee de Syrena 103 uitgerust werd. De tot 842 cc vergrote motor leverde later 29 kW bij 4300 tpm. Over deze motorisering beschikte de vanaf 1966 geproduceerde Syrena 104. Die beschikte verder voor het eerst over een vier-versnellingsbak.

Het laatste model was de Syrena 105 die vanaf 1971 van de band liep. Vanaf dat moment werd de productie naar FSM in Bielsko-Biała verplaatst. Naast de sedan-uitvoering was er in de jaren zestig ook de R-20 genaamde pick-up, die vooral voor landelijke gebieden bedacht was.

Sinds 1976 werd de Syrena Bosto (Syrena 105 B, een bestelwagen met achterste zijruiten) gebouwd, waar veel vraag naar was.

De eerste proefmodellen voor een opvolger voor de ronde Syrena-sedans stammen uit 1963.

Tot 1965 werden in totaal 15 prototypen van de driedeurs Syrena 110 gemaakt, aangedreven door een viercilinder viertaktmotor. Tot een serieproductie kwam het nooit, in plaats daarvan hield men tot het einde vast aan het tweetaktprincipe en de verouderde vormgeving.

Tot 1984 bleef de Syrena in het FSM-programma, jaarlijks ontstonden enkele tienduizenden eenheden. De Syrena's waren vooral voor de binnenlandse markt bedoeld en ook nadat al lang nieuwere automodellen van de banden van FSO en FSM liepen, vond de robuuste auto zijn kopers.

Syrena 100

De Syrena 100 werd ontworpen door de ingenieurs Stanislaw Lukasiewicz, Stanislaw Panczakiewicz en Fryderyk Bluemke. Het wagentje werd voorgesteld aan het publiek in juni 1955 op de XXIV^e  Poznań International Fair.

100	101

Syrena 101

Geïntroduceerd in 1960. Verbeteringen: pneumatische benzinepomp, andere carburator, nieuwe dubbele ruitenwissers, betere ophanging.

Syrena 102

De Syrena 102, geproduceerd in 1962 en 1963 had kleine carrosserieaanpassingen. De “S”-versie had een motor afkomstig van de Wartburg 312. Hiervan werden 150 exemplaren ge-produceerd.

Syrena 103

De Syrena 103 (1963–66) had een “restyled” front en een andere motor (744 cc/20 kW).

102	103

Syrena 104

De Syrena 104 werd geproduceerd van 1966 tot 1972. Vernieuwingen: nieuwe 3-cilinder motor (842 cc/29,9 kW), gesynchroniseerde 4-versnellingsbak en "restyled" achterlichten.

Syrena 105

De Syrena 105 was de laatste in de reeks, geproduceerd van 1972 tot en met 1983 door de FSM-fabrieken. Verbeteringen: normaal opengaande deuren. De luxe versie had de versnellingspook en de handrem tussen de voorste zetels. De 105 diende als basis voor 2 andere modellen: de Serena R-20 (een pick-up) en een bestelwagen (Bosto).

104	105 (Lux)
R-20	Bosto

Syrena Sport

In 1960 werd een prototype voorgesteld met een carrosserie uit glasvezel en een 4-takt 4-cilindermotor. De wagen ging evenwel niet in productie.

Sport

Syrena Microbus

In 1960 werd een prototype van een 3-deurs busje voor 7 personen voorgesteld op basis van de Syrena. Het voertuig had een carrosserie van hout en staal, gemaakt door ing. Cezary Nawrot. Het werd aangepast voor een kleine productie buiten de FSO. De buitenkant van plaatmetaal vereiste geen dieptrekken. Het was de eerste auto in de geschiedenis van de Poolse auto-industrie die aangeduid werd als “de minivan”.

De auto had drie rijen stoelen, de laatste twee konden worden verwijderd. Zo ontstond dan een vrij groot (1,7x1,3 m) laadoppervlak.

Het voertuig had een motor van 746 cc. Voorwielophanging en remmen waren, vergeleken met de in serie geproduceerde Syrena, onveranderd. De Minibus had een toelaatbare belasting van 480 kg. Een belangrijk nadeel van de constructie: 3-deurcarrosserie. Volgens de normen van vandaag zou de Syrena Microbus aangeduid worden als “stationwagon”.

Microbus

Syrena 110

In 1961 begon het Biuro Konstrukcyjne Przemysłu Motoryzacyjnego (BKPMot) te werken aan een vervanger voor de Syrena 104. Parallel aan het werk van de BKPMot, begon een team van de autofabriek “Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu” in Żeran aan de constructie van een nieuwe populaire wagen, de Syrena 110. In 1964 bundelden de twee teams hun krachten om samen te werken aan deze nieuwe Poolse wagen.

Het werd een wagen met een zelfdragende 3-deurs carrosserie type “hatchback”. De ophanging werd een onafhankelijke ophanging met spiraalveren en draagarmen. De koppeling en versnellingsbak van de Syrena 104 werd overgenomen. Het was de bedoeling om de wagen uit te rusten met een moderne 4-taktmotor maar in plaats daarvan nam men de nieuwe 3-cilinder 2-taktmotor (842 cc) eveneens van de Syrena 104 wegens de goede eigenschappen en het matig brandstofverbruik.

Ondanks het moderne design en prestaties van wereldklasse in de jaren 1965-1966, maakte slechts ongeveer 20 auto's een proefrit en de werken aan de Syrena 110 werden gestaakt als gevolg van de aankoop van licenties voor de Fiat 125p.

110